W wyniku tegorocznej waloryzacji od 1 marca świadczenia emerytalno-rentowe wzrosną o 3,1%. Podwyżka będzie dotyczyła emerytur, rent, w tym także wypadkowych, oraz dodatków do tych świadczeń.

Zasady przeprowadzania waloryzacji uregulowane zostały w przepisach art. 88–90 i 93 ustawy z dn. 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o FUS”. Emerytury i renty corocznie podlegają waloryzacji od dn. 01.03. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji – obejmuje emerytury i renty przyznane przed jej terminem, czyli przed dniem 01.03.2011 r. (art. 88 ust. 2 i 4 ustawy o FUS).

Waloryzacji podlega kwota świadczenia (oraz podstawa jego wymiaru) w takiej wysokości, jaka przysługuje emerytowi (renciście) w ostatnim dniu lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację. Wzrost świadczeń zależy od wysokości wskaźnika waloryzacji.


Dla kogo wyższe świadczenia?

Marcowa podwyżka świadczeń obejmie:

emerytów,

osoby otrzymujące rentę:
– z tytułu niezdolności do pracy,
– rodzinną,– socjalną,
osoby otrzymujące zasiłki i świadczenia przedemerytalne,

osoby otrzymujące emerytury i renty z KRUS.

Aby otrzymać wyższą emeryturę (rentę), osoba uprawniona nie musi składać wniosku – świadczenia zostaną zwaloryzowane automatycznie przez ZUS (art. 93 ustawy o FUS). Zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji następuje bowiem z urzędu.

ZUS powiadomi osoby uprawnione o podwyżce świadczeń – w informacji Zakładu powinny być zawarte następujące dane:

kwota świadczenia (brutto) – przeliczona po 01.03.2011 r.,

wskaźnik waloryzacji,

obowiązkowe odliczenia od świadczenia pobierane przez ZUS (składka zdrowotna i zaliczka na podatek dochodowy),

nowa kwota świadczenia netto.


Jak ustalany jest wskaźnik waloryzacji?

Sposób ustalania wskaźnika waloryzacji regulują przepisy ustawy o FUS. Zgodnie z art. 89 ust. 1 tej ustawy wskaźnik waloryzacji jest równy średniorocznemu wskaźnikowi wzrostu cen, powiększonemu o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnych płac w gospodarce.

Wskaźnik wzrostu cen jest natomiast ustalany według trybu określonego w art. 89 ust. 2 ustawy o FUS – uwzględnia on:

wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem lub

wzrost cen towarów i usług dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów – jeżeli jest on wyższy niż wskaźnik wzrostu ogółem.

W myśl art. 89 ust. 3 ustawy o FUS wskaźnik waloryzacji może zostać dodatkowo zwiększony pod warunkiem, że podczas negocjacji w ramach Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych zostanie uzgodniony wyższy wskaźnik waloryzacji niż wynikający ze wzrostu cen towarów i usług oraz wynagrodzeń. Jeżeli komisja trójstronna nie dojdzie do porozumienia (a taka sytuacja miała miejsce podczas ubiegłorocznych negocjacji), rząd sam ogłasza, ile wyniesie wskaźnik waloryzacji.

W budżecie na 2011 r. pierwotnie zaplanowano podwyżkę wynoszącą 2,7%. Okazało się jednak, że stawki służące do obliczania wskaźnika waloryzacji, opublikowane przez GUS, są wyższe od przewidywanych.

Tegoroczny wskaźnik waloryzacji wynosi 103,1% (Komunikat MPiPS z dn. 09.02.2011 r., M.P. Nr 12, poz. 134) i został obliczony na podstawie ogłoszonych przez Prezesa GUS:

średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw emerytów i rencistów, który wynosi obecnie 102,8% (M.P. Nr 6, poz. 71) i

realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w roku poprzednim – 1,5% (M.P. Nr 11, poz. 123).


Wysokość najniższych świadczeń

Na skutek waloryzacji emerytur i rent podwyższeniu uległy najniższe świadczenia wypłacane przez ZUS. Od marca br. najniższe emerytury i renty wynoszą:


Świadczenie
Kwota

do lutego 2011 r.
od marca 2011 r.

emerytura
706,29 zł
728,18 zł

renta z tytułu całkowitej niezdolności
do pracy, renta rodzinna
706,29 zł
728,18 zł

renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy
543,29 zł
560,13 zł




Najniższe renty wypadkowe – zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dn. 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t. jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322, ze zm.) – również podlegają waloryzacji. Zasady tej waloryzacji, w tym ustalanie wskaźnika używanego do podwyższenia świadczeń, są analogiczne do określonych w ustawie o FUS. Najniższe renty wypadkowe od marca br. wynoszą:


Renta wypadkowa:
Kwota

do lutego 2011 r.
od marca 2011 r.

z tytułu całkowitej niezdolności do pracy
847,55 zł
873,82 zł

z tytułu częściowej niezdolności do pracy
651,95 zł
672,16 zł



Najniższe świadczenia zostaną po 01.03.2011 r. automatycznie podwyższone przez ZUS.


Dodatki do emerytur i rent

Waloryzacja powoduje, że wzrastają również kwoty dodatków do świadczeń – obowiązek ich ponownego przeliczenia wynika z dyspozycji zawartych w przepisach:

art. 75 ust. 3 ustawy o FUS – dotyczy dodatku pielęgnacyjnego (w tym dodatku pielęgnacyjnego dla inwalidów wojennych, o którym mowa w art. 12 ustawy z dn. 29.05.1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin – t. jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 101, poz. 648),

art. 76 ust. 3 ustawy o FUS – dotyczy dodatku dla sierot zupełnych,

art. 15 ust. 5 ustawy z dn. 24.01.1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych okresu powojennego (t. jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371, z późn. zm.) – dotyczy dodatku kombatanckiego oraz kompensacyjnego (który wynosi 15% dodatku kombatanckiego – art. 20 ust. 2 pkt 2 cyt. ustawy),

art. 90 ust. 4 ustawy z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela (t. jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) – dotyczy dodatku za tajne nauczanie.

Wysokość wspomnianych wyżej dodatków przed i po waloryzacji przedstawiono w poniższej tabeli:


Dodatek
Kwota

do lutego 2011 r.
od marca 2011 r.

pielęgnacyjny
181,10 zł
186,71 zł

dla sierot zupełnych
340,39 zł
350,94 zł

kombatancki
181,10 zł
186,71 zł

kompensacyjny
27,17 zł
28,01 zł

pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego
271,65 zł
280,07 zł

za tajne nauczanie
181,10 zł
186,71 zł



Waloryzacji podlegają również specjalne świadczenia wypłacane kombatantom przez ZUS. Nowe kwoty świadczeń przedstawiamy w tabeli:


Świadczenie przysługujące*:
Kwota

do lutego 2011 r.
od marca 2011 r.

żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianych w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu
od 9,08 zł (za 1 miesiąc) do maksymalnie 181,10 zł (za 20 miesięcy)
od 9,36 zł (za 1 miesiąc) do maksymalnie 186,71 zł (za 20 miesięcy)

deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR
od 9,08 zł (za 1 miesiąc) do maksymalnie 181,10 zł (za 20 miesięcy)
od 9,36 zł (za 1 miesiąc) do maksymalnie 187,71 zł (za 20 miesięcy)




* w zależności od liczby pełnych miesięcy trwania pracy


Wzrost innych świadczeń

W związku z waloryzacją od dn. 01.03.2011 r. podwyższone zostaną również inne świadczenia, mianowicie:

renty rodzinne,

renty socjalne,

zasiłki i świadczenia emerytalne.

Osobom uprawnionym do renty rodzinnej (wymienionym w art. 65–72 ustawy o FUS) ZUS wypłaca:

85% świadczenia (emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy), które przysługiwałoby zmarłemu – dla 1 osoby uprawnionej,

90% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu – dla 2 osób uprawnionych,

95% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu – dla 3 lub więcej osób uprawnionych.

Renta socjalna wypłacana jest na podstawie ustawy z dn. 27.06.2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. Nr 135, poz. 1268, z późn. zm.) osobom wskazanym w art. 2. Wysokość renty – określona w art. 6 cyt. ustawy – wynosi 84% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Renta socjalna również podlega waloryzacji – na zasadach i w trybie określonych dla emerytur i rent z FUS. Do lutego br. wynosiła 593,28 zł, po podwyższeniu o wskaźnik waloryzacji (3,1%) uprawnionym wypłacana będzie renta w wysokości 611,67 zł.

Na analogicznych zasadach waloryzowane są kwoty świadczeń (i zasiłków) przedemerytalnych. Odnośna dyspozycja zawarta została w art. 3 ust. 2 ustawy z dn. 30.04.2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. Nr 120, poz. 1252, z późn. zm.).

Świadczenie przedemerytalne wynoszące obecnie 841,17 zł miesięcznie zostanie podwyższone od marca 2011 r. do kwoty 867,25 zł.

żródło: Biblioteka Prawa Oświatowego